تحلیل  عکس :

«  مونالیزای گریزپا  »

 

 

            نمایشگاه بزرگ عکسهای مطبوعاتی جهان                    « world press photo » که همه ساله در کشور هلند برگزار میشود ، عکسی از یک عکاس اسپانیایی را بعنوان عکس برتر بخش هنرهای خود انتخاب نمود که در بین عکسهای برگزیدة سالهای گذشته به دلیل نوع متفاوت اثر کم نظیر بود .

این عکس ، شخصی را در حال فرار نشان می دهد که تابلوی نقاشی پرترة « مونالیزا » را با خود حمل می کند بطوریکه تابلو تقریباً بالا تنه و چهرة او را پوشانده و گوئی این خود مونالیزاست که  می گریزد .

هر چند عکاس در نظر نداشته است ، اطلاعاتی خاص و یا تصویری مستند به بیننده ارائه دهد ، ولی  هدف او ثبت موقعیتی بوده است که سعی نموده با عوامل مختلف ساختاری ، آنرا به بیننده انتقال دهد .

عکس سوریانو معنای عمیق تری نسبت به ظاهر خود دارد که به مدد استفاده از عناصر مختلف ، آن را جان دار و تأثیرگذار نموده است . اگر از دریچة طنز به این عکس بنگریم ، در    می یابیم که گویا « مونالیزا » دیگر نمی خواهد در موزه بماند و خود پائی برای رهایی یافته است که تناسب حالات پرترة تابلو و پائین تنة شخص حمل کننده این تداعی را ایجاد نموده، از سویی نگرش استعاره ای عکاس ، مخاطب را در احساسی فرا واقعی فرو برده و او را به تأمل و تفکر وامی دارد که در این باره می توان گستره ای از نظرگاهها و برداشتهای متفاوتی را تحصیل نمود .

 

   عکس از :  تینو سوریانو

به نظر می رسد  این استعاره به صاحبان هر دو اثر یعنی لئوناردو داوینچی خالق تابلوی مونالیزا و تینوسوریانوی عکاس نیز  تسرّی پیدا می کند چرا که  لئوناردو داوینچی اولین کسی بود که در قرن شانزدهم  اتاقک تاریک را کشف  نمود که نقاشان اروپائی برای طراحی تصاویر بزرگ از آن سود می جستند و تینوسوریانو نیز پس از چهار قرن با همان اتاقک تاریک و در یک قالب بیانی مدرن و معاصر به ثبت خلاقانة گریز یا سرقت رمز آمیز  تابلوی مشهور داوینچی از مأمن گنجینه ها می پردازد .

کوششی که عکاس در استفادة صحیح از عناصر بصری ،  در ترکیب بندی و طراحی  تصویر، انتخاب رنگ گرمِ غالب بر فضای عکس واستفاده ازسرعت  پائین شاتر دوربین ، به منظور ایجاد حس حرکت  داشته است ، همگی در جهت نزدیک نمودن بیننده  به فضاو موضوع بوده تا  در نهایت مخاطب به یک برداشت محتوائی و درک تصویر برسد که این نقطة مثبتی در ارائه یک اثر هنری است .

آنچه مسلم است این است که همة عوامل فوق بعلاوة دریافت شخصی و علمی مخاطب می تواند در ادراک و حظّ بیشتر عکس مؤثر باشد .

     « تنهائی »

     اثر  مهدی فتحی

    عکاسی پدیده ای است که بدون واسطه ، مستند و واقع گراتر از هر رسانة دیگری مطرح است که این مسئله بر اهمیت تعه‍ّد و رسالت عکاس می افزاید تا با نگاه مستقل تری به جامعه بنگرد  .

در دنیای کنونی که  تصاویر ما را در بر گرفته اند و بعنوان بخشی جدائی ناپذیر از زندگی ما در آمده اند ،      در عین اینکه می توانند نظریات شخصی را بیان کنند یا به موضوعات مختلف اجتماعی و یا زیبائی های بصری  پرداخته باشند ، همگی حاوی اطلاعاتی هستند  وقادرند  برانگیزانندة احساس و تفکر در بیننده باشند . این تصاویر می توانند از اتفاقات مختلف دنیا باشند و یا اینکه دیدگاهی زیبایی شناسانه را  ارائه نمایند .

  عکس «  تنهایی » اثر مهدی فتحی تکه ای متوقف شده از دنیای لایتناهی را نشان می دهد که بیننده بدلیل سادگی ساختار بیانی آن ، به ملایمت وارد فضای عکس شده و او را به فکر  وا می دارد . این تکّه از دنیا می تواند از آن هر کسی باشد که رمز و رازهای هستی آنرا احاطه کرده اند . این جزء جدا از موقعیّت مکانی اش لحظه ای از ثانیه های هستی است . در این قاب مستطیل شکل مخاطب می تواند لحظه ای وارد دنیای دخترک شده ، درکش کند و همچون او به آمال و آرزوهای انسانی بیندیشد .

    امتیاز ساختاری در فرم این عکس را عوامل و عناصر بصری مختلفی شکل داده اند .نوع کادر بندی حساب شده و محوی پیش زمینه ،  نیرویی را در خود ذخیره دارد بطوریکه در القای  حس تنهایی دخترک کمک زیادی کرده و بصورتی نمادین زندگی او را در هاله ای از رمز و راز فرو برده است . شکل        کادر بندی نیز  به عکس بُعد داده  و به لحاظ بصری  تأثیر گذاری آن را افزایش داده است .

از نظر گرافیک نیز عامل های توازن در این عکس ( دختر و تنة درخت ) موجب ایجاد تعادل در دو بخش تصویر شده که در کنار دیگر عناصرعلاوه بر اینکه  چشم را  آزار نمی دهد بلکه آنرا بسوی موضوع هدایت نموده و در مجموع موجب می شود بیننده ارتباط نزدیک تری با موضوع بر قرار نماید .

                                                                                                                           «   ابراهیم بهرامی  »