عکاسی مطبوعاتی (تصویرگری واقعیت)

در دهه 1930 میلادی مجلۀ لایف یکی از معتبرترین نشریات اجتماعی با ورود به عرصۀ مطبوعات و پرداختن به موضوعات مختلف که موجب رونق بخشیدن به عکاسی مطبوعاتی شد در بیانیۀ تأسیس خود چنین اعلام می دارد. دیدن« لایف» به معنای نگریستن به دنیا و شاهد عینی بودن رویدادهای بزرگ است. نظاره گر چهره های فقر عجیب و شگفت انگیز است و...اینکه ببینیم انسان چگونه کار می کند، اکتشافاتش چیست و ...« لایف» یعنی دیدن چیزهایی که هزاران کیلومتر از ما دورند، چیزهایی در پشت دیوارها، در محدودۀ اتاق ها و ... با مطالبی که در این بیانیه آمده است این مجله تعریف کاملی از دامنۀ موضوعات و حوزۀ عکسهای مطبوعاتی ارائه داده است که به بررسی تصویری جوانب مختلف زندگی روزمرۀ مردم، اتفاقات، کارها و فعالیتهایی که کمتر در دسترس نگاه همگانی است می پردازد. امروزه به دلیل استفادۀ بیشتر مردم از روزنامه ها و مجلات در اوقات فراغت خود حتی می بینیم در پارکها و معابر پررفت و آمد اتوبوس ها و قطارهای شهری مشغول به مطالعه هستند و گسترش تأثیر عکس ها در ارائه اطلاعات مستند تصویری و همچنین ارتقای سطح علمی و آگاهی مردم بعنوان مکمل موضوعات مطبوعاتی بدلیل زبان گویای ارتباطی اش به جزئی جدایی ناپذیر در نشریات درآمده و مورد توجه قرار گرفته است. با ورود عکاسی به مطبوعات تصاویر جایگزین صدها کلمه ای می شود که می تواند واقعه ای را توصیف یا حرفی را با نگاه انتقادی بیان کند . نیروی بصری و تأثیر گذار عکس آنقدر اهمیت یافته که اغلب نشریات جهان با استخدام عکاسان خبره و تهیه عکس های ناب مطبوعاتی و خبری به اعتبار نشریه خود می افزایند. عکس های مطبوعاتی علاوه بر اینکه به ثبت رویدادهای اجتماعی و زندگی روزمره می پردازند می توانند بعنوان رسانه ی صادق در بیان واقعیت های اجتماعی هشدارهایی در جهت بهبود وضعیت زندگی و حتی یک رفرم اجتماعی بدهند این عکس ها حتی می توانند بدلیل قدرت بیانشان وجدان عمومی را در برابر ناملایمات, سختی ها و تبعیض ها برانگیزانند. در حال حاضر عکس های خبری در کوتاهترین زمان ممکن وارد رسانه های نوشتاری و اینترنتی می شوند و در دسترس عموم قرار می گیرند و اگر واقعۀ مهمی در گوشه ای از دنیا بیفتد با توجه به گستردگی اطلاع رسانی حتماً ساعتی بعد عکس های آن را حداقل از طریق سایت های اینترنتی و خبرگزاری ها می توانید ببینید. پرداختن به ابعاد انسانی در عکس های خبری از بارزترین موضوعا در مطبوعات است چرا که درهر زمان مردم جهان در جای جای این دنیا یا از بلایای طبیعی همچون زلزله، آتشفشان، سیل و ... درامان نبوده اند و یا اینکه در اثر نابخردی سیاستمدارانی شعله های منازعات زیاد شده و جنگ های خانمانسوز در گرفته است. لذا قرار گرفتن در این شرایط قبل از اینکه به شجاعت و شهامت نیاز داشته باشد تعهدی را هم پشت سر عکاس بدنبال دارد که برای نشان دادن درد و آلام بشری پای به چنین مکانهایی می گذارد و از چهره های آفتاب سوخته ، فقر، بیماری و دیگر مشکلات اجتماعی آنان عکس تهیه می کند و از طریق رسانه ها دنیا می نمایاند. گاهی در عکسهای خبری مطبوعاتی به نگاههای نافذی برمی خوریم که از دریچۀ دوربین به چشمان مخاطب می نگرند و از آن طریق برقلب آنها نفوذ می کنند. چهرۀ مغموم انسانهای رنج کشیده ای که از جنگ خسته شده اند و یا از کمبود آذوقه، آموزش ، وسایل رفاهی و .... رنج می برند که همۀ این درد و رنجها در قالب یک عکس نمی گنجد لذا هنرمندان عکاس می توانند با ارائه گزارش های تصویری که جنبه های مختلف موضوع را در برمی گیرد اطلاع رسانی کنند. ارائه عکسها به شکل گزارش های تصویر ی معمولاً شناخت بیشتری از موضوعات به بیننده می دهد. برخی عکسهای مطبوعاتی صرفاً به قصد تهیه خبر تهیه نمی شوند بلکه از طریق پرداختن به مواردی همچون موضوعات اجتماعی، علمی، هنری، طبیعت، محیط زیست، ورزشی و... برای مقاصد مطبوعاتی و موضوع مطالب نوشتاری تهیه می شوند که گاهی حتی بعنوان یک پروژۀ تحقیقی مصور از سوی عکاس ارائه می شود. طبیعتاً همۀ عکسهای مجموعه گزارشهای تصویری نمی تواند گویای یک واقعه بصورت تمام و کمال باشد ولی می تواند با ایجاز به گوشه های بعضاً پنهان یک موضوع بپردازد. معمولاً عکسهایی که نیاز به دادن اطلاعات بصری دارند بایستی از زوایایی که بیشترین اطلاعات را به بیننده بدهدارائه شوند. این عکس ها حتی اگر نتوانند به تمامی جوانب موضوع بپردازند می توانند با ثبت بخشهایی از واقعه، احساسی از واقعیت را در مخاطب ایجاد کنند. معمولاً محوریت عکسهای گزارش تصویری برای مطبوعات موضوعاتی هستند که رابطه ای مستقیم با هم دارند و در حقیقت در ارائه اطلاعات مکمل هم هستند و کمتر فرم غالب است ولی چنانچه فرمی که در خدمت محتوا باشد و در مجموعه به کار گرفته شود آنرا از حیث هنری قابل قبول تر خواهد کرد و حتی می توان تاریخ مصرف آن را بیشتر کرد. اینگونه عکس ها توجه مردم، جامعه و مسئولین را بسوی یک موضوع جلب می کند و در حقیقت با افزایش آگاهیهای اجتماعی هشدار می دهد که بعضاً اینگونه گزارشها در برخی از تصمیمات دولتی موثر واقع می شوند . مردم ممکن است در روز ناخواسته با عکسهای بیشماری روبرو شوند ، عکسهای تابلوهای تبلیغاتی، پوسترهاو عکسهای داخل مجلات و کتابهایی که با وجود کیفیت برتر آنها که نهایت دقت درچاپ و ترکیب بندی و ساختارهای زیبایی شناسانه آنها شده است برخورد کنند لیکن تأثیر عکسهای خبری و مطبوعاتی بیش از آنهاست چرا که مخاطبین هنگام دیدن این عکسها لحظه ای نگاهشان بر تصویر متوقف می شود و کنجکاو می شوند چرا که آنها را با دنیای واقعی خودشان نزدیک تر می بینند و در حقیقت با دیدن این عکسها احساسی از واقعیت و حقیقی بودن عکس ها پیدا می کنند.

ابراهیم بهرامی